آيين نامه اجرايي انتخابات شوراهاي اسلامي روستا و بخش

مصوب 16/4/1381 هيأت وزيران با اصلاحات بعدي ^([1])

فصل اول - كليات

ماده 1- در اين آيين نامه عنوان ‹‹ قانون تشكيلات ، وظايف و انتخابات شوراهاي اسلامي كشور و انتخابات شهرداران مصوب 1375 ›› به اختصار ‹‹ قانون›› ناميده مي شود.

ماده 2 (اصلاحي 15/6/1385) - مقصود از عبارت ‹‹ شورا›› در اين آيين نامه ، شوراهاي اسلامي ‹‹ روستا و بخش ›› مي باشد.

ماده 3(اصلاحي 15/6/1385)- اولين جلسه رسمي شوراها در همان تاريخ مذكور در ماده 3 قانون تشكيل خواهد شد.^{([2] )}

تبصره (اصلاحي 15/6/1385)- چنانچه به استناد مواد 31، 83 و 84 قانون، انتخابات مياندوره اي برگزار شود فعاليت شوراي تشكيل شده براي باقيمانده همان دوره خواهد بود.

ماده 4- تعداد اعضاي علي البدل شوراها ، موضوع ماده (8) قانون ^([3]) ، به شرح زير تعيين مي شود :

1- شوراهاي داراي 3 نفر عضو اصلي ، 2 نفر .

2- شوراهاي داراي 5 نفر عضو اصلي ، 3 نفر .

ماده 5- هر يك از روستاها و بخشهاي موضوع ماده (12) قانون به عنوان يك حوزه انتخابيه محسوب                    مي شود .

تبصره 1(الحاقي 15/6/1385)- انتخابات هر تيره از عشاير كوچ روي كشور موضوع ماده 68 مكرر قانون عيناً مطابق انتخابات شوراي اسلامي روستا برگزار خواهد شد .

تبصره 2(الحاقي 15/6/1385) - در اجراي تبصره ذيل ماده 7 قانون ، مركز آمار ايران موظف است جمعيت هر روستا را طبق آخرين سرشماري عمومي نفوس و مسكن به وزارت كشور اعلام نمايد و در صورت نبود كد سرشماري براي هر روستا و يا فقدان آمار جمعيتي حسب درخواست وزارت كشور ، نسبت به تعيين جمعيت روستاي ذيربط اقدام نمايد .

ماده 6- در صورتي كه انتخابات چند حوزه انتخابيه موضوع ماده (5) اين آيين نامه به طور همزمان برگزار شود ، بـمنظور حـفظ اسـتقلال انتخابات هر حوزه، كليه اقدامات از قبيل صدور آگهي ها وتنظيم صورتجلسه ها براي هر يك از حوزه ها به صورت مستقل انجام و سوابق انتخاباتي هر حوزه جداگانه نگهداري مي شود .

تبصره (الحاقي 15/6/1385) – ‹‹ در صورتي كه همزمان با برگزاري انتخابات شوراها ، انتخابات ديگري نيز برگزار گردد به تشخيص و دستور وزارت كشور يك شعبه ثبت نام و اخذرأي و حتي الامكان با اعضاي واحد و با صندوقهاي مجزا براي هر يك از انتخابات در نظر گرفته خواهد شد . ››

ماده 7- اخذرأي در يكي از روزهاي تعطيل رسمي انجام مي شود و مدت زمان آن حداقل هشت ساعت خواهد بود .

تبصره 1 ⁽[4]⁾– مدت زمان اخذرأي با تصويب و موافقت مشترك هيأتهاي اجرايي و نظارت بخش ، قابل تمديد ميباشد .

تبصره 2 (الحاقي 15/6/1385) – ‹‹ در صورتي كه همزمان با برگزاري انتخابات شوراها ، انتخابات ديگري نيز برگزار گردد ، تشخيص ضرورت و مدت تمديد اخذرأي در يك يا چند حوزه يا سراسر كشور ، برعهده وزير كشور است . ››

ماده 8 (صلاحي 15/6/1385 و 28/6/1386) - بخشدار موظف است در اجراي مواد ( 3 ) و ( 16 ) قانون ، پس از تأييد نهايي صحت انتخابات و قطعي شدن نتيجه آن بلافاصله پس از پايان دوره قبل ، از اعضاي اصلي شورا دعوت نمايد تا در اولين جلسه رسمي شورا كه به رياست مسن ترين عضو تشكيل مي شود ، نسبت به انتخاب هيأت رئيسه شورا اقدام نمايند . (فرمهاي شماره 49 و 50)

ماده 9- دهدار در تمام مراحل برگزاري انتخابات زير نظر بخشدار متبوع و به عنوان نماينده رسمي وي مجري برنامه هاي انتخابات در حوزه مأموريت خود مي باشد .

ماده 10- (اصلاحي 15/6/1385) در صورت اجراي ماده (8) قانون مبني بر خروج عضو يا اعضايي از شورا ، رئيس يا نايب رئيس شورا موظف است بلافاصله مراتب را به طور كتبي به اطلاع بخشدار برساند .

ماده 11- بخشدار موظف است بلافاصله پس از وصول نامه شورا مبني بر خروج اعضاء از شورا ، از اعضاي علي البدل به ترتيب بيشترين رأي براي جايگزيني اعضاي خارج شده دعوت به عمل آورد و مراتب را به شوراي مربوط اعلام نمايد .

ماده 12 ( اصلاحي 15/5/1382 ) – چنانچه فردي به طور همزمان در بيش از يك حوزه انتخابيه در انتخابات شوراها ثبت نام نمايد به دستور وزارت كشور و فرمانداران و بخشداران نام وي از فهرست داوطلبان حذف مي شود و از آن تاريخ به مدت چهارسال^{([5] )} از داوطلب شدن در انتخابات شوراها محروم          مي گردد.

ماده 13- براي انتخاب اعضاي علي البدل شوراها نيازي به برگ رأي يا اخذرأي مجزا و يا مشخص نمودن اعضاي علي البدل در برگ رأي نيست ، بلكه در پايان رأي گيري و قرائت و شمارش آراء ، دارندگان رأي به ترتيب بيشترين رأي بدست آمده وبه تعداد مورد نياز به عضويت اصلي و يا علي البدل شوراها درمي آيند . بنابـراين رأي دهـنده ، اسامي نامزدهاي مورد نظر خود را حداكثر به همان تعداد اعضاي اصلي شورا در برگ رأي درج مي نمايد .

ماده 14- هيأت اجرايي مسئول اجراي تبصره ذيل ماده (17) قانون مي باشد .

تبصره – نامزدهاي انتخاباتي ذينفع در صورت تمايل مي توانند در جلسه قرعه كشي شركت نمايند . تاريخ و محل قرعه كشي بايد حداقل (24) ساعت قبل توسط بخشدار به منتخبين ذيربط ابلاغ شود .

ماده 15- (اصلاحي 15/6/1385)  سرپرست بخشداري به جاي بخشدار خواهد بود .

ماده 16- در اجراي ماده (41) قانون ، نيروي انتظامي در كليه مراحل، مكلف به همكاري با مجريان انتخابات است و حسب درخواست استاندار ، فرماندار و بخشدار موظف است مأمورين و امكانات خود را در اختيار آنان قرار دهد .

ماده 17- در صورت توقف ، ابطال و يا انحلال شورا توسط مراجع قانوني مذكور در مواد (57) ، (81) و (84) قانون، مراجع مذكور موظفند بلافاصله مراتب توقف، ابطال و يا انحلال شورا را به بخشدار مربوط اعلام نمايند. شروع مهلت 2 ماهه براي تجديد انتخابات ، از زمان وصول اعلام توقف ، ابطال و يا انحلال خواهد بود.

ماده 18- بخشدار موظف است به محض اطلاع از توقف ، ابطال و يا انحلال شورا ، مراتب را به وزارت كشور اعلام نمايد .

ماده 19- مجلس شوراي اسلامي پيش از شروع انتخابات به استناد ماده (53) قانون ، اعضاي هيأت مركزي نظارت بر انتخابات را با ذكر سمت ايشان در هيأت ، به وزارت كشور معرفي مي نمايد .

فصل دوم – هيأت اجرايي

ماده 20 (الحاقي 15/6/1385) - در اجراي ماده (86) قانون وزارت كشور موظف است اعتبار مورد نياز براي پرداخت حق الزحمه به كليه افرادي كه در امر برگزاري انتخابات همكاري مينمايند اعم از مشاغل آزاد، دولتي و بازنشستگان را برآورد و براي تصويب و تأمين اعتبار به هيأت وزيران پيشنهاد نمايد.

ماده  21 ^([6]) - بخشدار موظف است پس از وصول دستور شروع انتخابات ، براساس ماده (33) قانون به منظور تشكيل هيأت اجرايي بخش از ساير اعضاي اداري هيأت دعوت به عمل آورد . (فرم شماره 1 و 2)

ماده 22(الحاقي 15/6/1385)-  بخشدار موظف است در اجراي تبصره ماده (33) قانون^([7]) ، به منظور تعيين معتمدان اصلي و علي البدل عضو هيأت اجرايي بخش (30) نفر از معتمدان اقشار مردم را انتخاب  نمايد . (فرم شماره 3)

ماده 23 (اصلاحي 15/6/1385) -بخشدار موظف است بلافاصله از معتمدان منتخب ، اعضاي اداري هيأت اجرايي و هيأت نظارت بطور كتبي دعوت نمايد . معتمدان حداكثر ظرف (2) روز از تاريخ دعوت تشكيل جلسه مي دهند و پس از حضور حداقل دو سوم آنان ( 20 نفر از 30 نفر ) از بين خود (7) نفر را به عنوان معتمدان اصلي و (5) نفر را به عنوان معتمدان علي البدل هيأت اجرايي با رأي مخفي و اكثريت نسبي آراء انتخاب و مراتب را صورتجلسه مي نمايند . (فرمهاي شماره 4 و5)

ماده 24- بخشدار موظف است مراتب انتخاب معتمدين اصلي و علي البدل و تشكيل هيأت اجرايي را از طريق سلسله مراتب اداري به ستاد انتخابات كشور اعلام نمايد . (فرم شماره 6)

ماده 25- مهلت تشكيل هيأت اجرايي از زمان وصول دستور شروع انتخاب ، حداكثر پنج روز مي باشد .

ماده 26- دوسوم اعضاي هيأت اجرايي براي رسميت جلسات ، موضوع ماده (36) قانون و تبصره (1) ذيل  آن ، (7) نفر مي باشد .

ماده 27- رؤساي هيأتهاي اجرايي و نظارت موظفند با هماهنگي لازم ، فردي را كه به طور همزمان در بيش از يك هيأت ، اعم از اجرايي يا نظارت عضويت دارد ، در يك هيأت ابقا و از ساير هيأتها حذف نمايند .

ماده 28- هيأت اجرايي موظف است در اجراي مواد (62) و (65) قانون هيأت نظارت بخش را در جريان مراحل و امور انتخابات قرار دهد و يك نسخه از كليه صورتجلسه ها و آگهي هاي خود را به آن هيأت تحويل نمايد .

ماده 29- هيأت اجرايي در مهلت مقرر و در اجراي ماده (39) قانون ، تشكيل جلسه مي دهد و تعداد و محل شعب ثبت نام و اخذرأي حوزه انتخابيه را تعيين و پس از تنظيم صورت جلسه ، يك نسخه آن را به بخشدار تسليم مي نمايد . (فرم شماره 7)

ماده 30- بخشدار موظف است براساس صورت جلسه دريافتي از هيأت اجرايي ، آگهي انتخابات حاوي تاريخ اخذرأي ، ساعات اخذرأي ، شرايط انتخاب كنندگان ، جرايم و تخلفات و مقررات جزايي و محل شعب ثبت نام و اخذرأي را تنظيم و در موعد مقرر براي اطلاع عموم در حوزه انتخابيه منتشر نمايد .

(فرم شماره 8)

ماده 31- بخشدار موظف است در اجراي ماده (40) قانون ، پس از وصول اسامي اعضاي شعبه ثبت نام و اخذرأي نسبت به صدور احكام آنان اقدام نمايد . (فرمهاي شماره 9 و 10)

تبصره (الحاقي 15/6/1385) –  به منظور جلوگيري از هرگونه خللي در برگزاري برنامه هاي روز ثبت نام و اخذرأي هيأت اجرايي موظف است ترتيبي اتخاذ نمايد كه در صورت عدم حضور هر يك از اعضاي شعبه ، بلافاصله فرد جايگزين به محل شعبه اعزام گردد .

ماده 32- بخشدار موظف است ترتيبي اتخاذ نمايد كه يك روز قبل از روز اخذرأي ، محل شعبه يا شعب    ثبت نام و اخذ رأي آماده شود .

ماده 33 (اصلاحي 15/6/1385) -  بخشـدار موظف است بـراي هر يك از شعب ثبت نام و اخذرأي ، يك نفر نماينده كه بايد حتي الامكان از كارمندان دولت باشد ، از طرف خود تعيين و نسبت به صدور حكم آنان اقدام نمايد و براي تحويـل گرفتن صندوق و تعرفه و برگ رأي و ساير وسايل و لوازم انتخاباتي با تعيين تاريخ و محل مراجعه ، از ايشان و اعضاي شعبه براي شركت در جلسه توجيهي دعوت به عمل آورد .

(فرم شماره 11)

تبصره (الحاقي 15/6/1385) – به منظور جلوگيري از هرگونه خللي در برگزاري برنامه هاي روز ثبت نام و اخذرأي بخشدار موظف است ترتيبي اتخاذ نمايد كه در صورت عدم حضور هر يك از نمايندگان خود ، بلافاصله فرد يا افراد جايگزين را به محل شعبه اعزام نمايد .

ماده 34 (اصلاحي 18/6/1385) -  هيأت اجرايي موظف است پس از حضور نمايندگان بخشدار و اعضاي شعب در جلسه توجيهي ، برنامه ثبت نام و اخذرأي و قرائت و شمارش آراء و سـاير آموزشـهاي لازم ، صندوق اخذرأي و تعرفه و برگ رأي و مهر انتخابات و ساير مسائل مورد نياز را به نمايندگان بخشدار تحويل دهد . هيأت اجرايي موظف است ترتيبي اتخاذ نمايد تا شعب ثبت نام و اخذرأي حداقل يك ساعت قبل از شروع اخذرأي آماده به كار شوند و مسئولين شعبه در محل حاضر باشند . (فرم شماره 12)

تبصره (اصلاحي 18/6/1385) – نمايندگان بخشدار موظفند پس از حضور در محل شعب ثبت نام و اخذ رأي ، صندوق و تعرفه و برگهاي رأي و ساير وسايل و لوازم مورد نياز را در اختيار رئيس شعبه قرار دهند.        

ماده 35- در صورت تعيين و معرفي كتبي ناظر براي هر يك از شعب ثبت نام و اخذرأي از طرف هيأت نظارت بخش ، بخشدار موظف است نسبت به اعزام وي به نحوي كه قبل از شروع اخذرأي در محل شعبه حضور داشته باشد ، اقدام نمايد .

ماده 36- بخشدار موظف است براي حفاظت شعب ثبت نام و اخذرأي با همكاري و هماهنگي نيروي انتظامي به تعداد لازم و حداكثر تا (3) نفر از مأموران مذكور انتخاب و ضمن صدور ابلاغ نامبردگان ، آنان را به همراه نماينده خود و ناظر و اعضاي شعبه ثبت نام و اخذرأي به محل اعزام نمايد .(فرم شماره 13)

فصل سوم – هيأتهاي نظارت

ماده 37- در اجراي ماده (53) قانون و به استناد ماده (73) قانون اصلاح قانون تشكيلات شوراهاي اسلامي كشوري و انتخابات شوراهاي مزبور مصوب 29/4/1365  به منظور نظارت بر امر انتخابات شوراها ، هيأت مركزي نظارت بر امر انتخابات شوراهاي اسلامي كشوري متشكل از (3) نفر از اعضاي كميسيون شوراها و امور داخلي و (2) نفر از اعضاي كميسيون اصل (90) به انتخاب مجلس شوراي اسلامي تشكيل مي شود .

تبصره – در صورتي كه به تعداد لازم از كميسيونهاي مذكور داوطلب نباشد ، مجلس از ميان ساير نمايندگان داوطلب (5) نفر را انتخاب مي نمايد .

ماده 38- در اجراي ماده (53) قانون و به استناد ماده (74) قانون اصلاح قانون تشكيلات شوراهاي اسلامي كشوري و انتخابات شوراهاي مزبور مصوب 29/4/1365  به منظور نظارت بر امر انتخابات شوراهاي اسلامي كشوري در هر استان ، هيأت نظارت استان مركب از سه نفر از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي آن استان به تعيين هيأت مركزي نظارت تشكيل مي شود . هيأت مركزي نظارت پس از تعيين اعضاي هيأت نظارت استان ، اسامي آنان را به ستاد انتخابات استان مربوط و به ستاد انتخابات كشور اعلام مي نمايد .

تبصره – در هر استاني كه تعداد نمايندگان آن از سه نفر كمتر باشد و يا به حد نصاب از آن استان داوطلب نباشد ، تعيين بقيه اعضاء از بين نمايندگان استانهاي مجاور با هيأت مركزي نظارت مي باشد .

ماده 39- ستاد انتخابات استان پس از وصول اسامي اعضاي هيأت نظارت استان ، اسامي نامبردگان را به فرمانداريهاي تابع اعلام مي نمايد .

ماده 40- هيأت نظارت استان در هر شهرستان ، هيأت نظارت شهرستان بر انتخابات شوراهاي اسلامي كشوري را مركب از (5) نفر از معتمدان محل تشكيل مي دهد و اسامي آنان را به فرمانداري ذي ربط و ستاد انتخابات استان اعلام مي نمايد .

ماده 41- فرمانداري مكلف است پس از وصول اسامي اعضاي هيأت نظارت شهرستان ، اسامي نامبردگان را به بخشداريهاي تابع اعلام نمايد . (فرم شماره 14)

ماده 42- هيأت نظارت شهرستان براي هر بخش ، هيأت نظارت بخش مركب از سه نفر معتمد محلي براي نظارت بر انتخابات بخش تشكيل مي دهد و اسامي آنان را به بخشدار مربوط و فرمانداري محل اعلام        مي نمايد .

تبصره – اقدامات هيأت نظارت شهرستان درخصوص تعيين اعضاي هيأت نظارت بخش ، نافي اختيارات هيأت مركزي نظارت و هيأت نظارت استان در اين مورد نخواهد بود .

ماده 43- هيأت نظارت بخش مي تواند براي شعبه ثبت نام و اخذرأي ناظر تعيين  و حداكثر تا يك روز مانده به روز اخذرأي به بخشدار معرفي نمايد .

ماده 44- شركت اعضاي هيأت نظارت بخش در جلسات هيأت اجرايي به منظور نظارت بر صحت برگزاري انتخابات مي باشد و عدم حضور آنان در جلسات و يا خودداري از امضاي صورتجلسات مانع از ادامه كار انتخابات نخواهد بود .

ماده 45- هيأتهاي نظارت در چارچوب قانون و آيين نامه اجرايي تنها ناظر بر اجراي صحيح قانون ميباشند و حق دخالت در امور اجرايي انتخابات را ندارند.

فصل چهارم – اعلام داوطلبي ، بررسي سوابق و رسيدگي به صلاحيت داوطلبان

ماده 46 (اصلاحي 15/6/1385) - بخشدار موظف است بلافاصله پس از وصول دستور شروع انتخابات ، آگهي ثبت نام از داوطلبان ، حاوي تاريخ شروع و خاتمه ثبت نام ، محل ثبت نام ، شرايط انتخاب شوندگان و مدارك مورد نياز شامل اصل شناسنامه عكس دار ، دو نسخه تصوير كليه صفحه هاي شناسنامه ، اصل و تصوير كارت پايان خدمت يا مدركي دال بر مشخص بودن وضعيت خدمت وظيفه عمومي و چهارقطعه عكس جديد 4 × 3 منتشر نمايد و ظرف مهلت مقرر از داوطلبان عضويت در شوراها ثبت نام به عمل آورد.

(فرم شماره 15)

تبصره (الحاقي 15/6/1385) – در صورتي كه تعداد داوطلبان براي تشكيل شورا كمتر يا برابر با تعداد اعضاي اصلي باشد ، انتخابات برگزار نخواهد شد .

ماده 47- بخشدار مي تواند با صدور حكم كتبي، مسئول يا مسئولاني از بين كارمندان بخشداري را براي  ثبت نام از داوطلبان عضويت در شوراها تعيين نمايد . (فرم شماره 16)

تبصره – بخشدار مي تواند با صدور حكم كتبي ، دهدار را نيز به عنوان مسئول ثبت نام تعيين نمايد .

ماده 48- داوطلبان عضويت در شوراها در مهلت مقرر با مراجعه به بخشداري و ارايه مدارك مورد نياز شخصاً پرسشنامه اعلام داوطلبي را در حضور مسئول ثبت نام تكميل مي نمايند . مسئول ثبت نام پس از دريافت و تطبيق مشخصات سجلي داوطلب با اصل شناسنامه ، رسيد مدارك و پرسشنامه را به وي تسليم مي دارد . (فرم شماره 17)

ماده 49- هيأت اجرايي بلافاصله پس از تشكيل ، مقدمات رسيدگي به صلاحيت داوطلبان را فراهم مي نمايد .

ماده 50 (اصلاحي 15/6/1385) - بخشدار موظف است در اجراي تبصره (1) ذيل ماده (46) قانون ، در پايان هر روز اسامي و مشخصات داوطلباني را كه توسط هيأت اجرايي مظنون تشخيص داده شده اند به منظور بررسي سوابق حـسب مورد بـه مراجع ذي ربط در شـهرستان از قبيـل اداره اطلاعـات ، نيـروي انتظامي ، دادگستري و ثبت احوال ارسال نمايد . (فرم هاي شماره 18 و 19)

ماده 51 ( اصلاحي 15/5/1382 ) – مراجع مذكور در ماده (46) قانون موظفند در اجراي تبصره (2) ماده ياد شده حداكثر ظرف مدت ده روز پس از وصول اسامي و مشخصات هر يك از داوطلبان نتيجه بررسيهاي انجام شده درخصوص سوابق آنان را به طور كتبي به بخشدار اعلام نمايند . (فرم هاي شماره 20، 21 و 22)

تبصره 1 ^([8]) (اصلاحي 15/5/1382)  –مراجع مذكور در ماده 46 قانون موظف اند كليه اطلاعات و سوابق ذيربط داوطلبان استعلام شده را كتباً به هيأت اجرايي اعلام نمايند .

تبصره 2  (الحاقي 15/6/1385) –عدم ارسال هرگونه پاسخ توسط مراجع مذكور در ماده ( 46) قانون در مهلت مقرر ، به منزله فقدان سوابق سوء داوطلبان در آن مراجع محسوب مي گردد .  

ماده 52- بخشدار موظف است به محض وصول اطلاعات لازم درباره سوابق هر يك از داوطلبان ، جلسات هيأت اجرايي را تشكيل دهد و حداكثر ظرف مدت هفت روز پس از وصول سوابق هر يك از داوطلبان با رعايت كامل متن ماده (49) قانون ، به صلاحيت آنان رسيدگي و نتيجه را صورتجلسه نمايد و بلافاصله يك نسخه از هر يك از صورتجلسه تنظيمي را به هيأت نظارت بخش ارسال نمايد . (فرم هاي شماره 23 و 24)

تبصره – مهلت رسيدگي به صلاحيت آن دسته از داوطلبان عضويت در شوراي اسلامي روستا كه در مظان اتهام قرار نداشته اند و سوابق آنان از مراجع مذكور در ماده (46) قانون استعلام نشده است نيز حداكثر هفت روز پس از پايان مهلت (10) روزه مراجع ياد شده مي باشد .

ماده 53 (اصلاحي 15/6/1385) - هيأت نظارت بخش پس از وصول صورت جلسات رسيدگي به صلاحيت داوطلبان ، به استناد ماده (48) قانون موظف است حداكثر ظرف مدت (7) روز از وصول هر يك از صورتجلسات ، نظريه خود را مبني بر تأييد يا رد صلاحيت آن دسته از داوطلباني كه صلاحيت آنان توسط هيأت اجرايي تأييد شده است به صورت كتبي به بخشدار اعلام نمايد . ⁽[9]⁾

تبصره 2 ^([10]) (الحاقي 15/6/1385) – چنانچه هيأت نظارت بخش درباره داوطلب يا داوطلبان مذكور نظر خود را در مهلت مقرر اعلام ننمايد ، نظر هيأت اجرايي ملاك عمل خواهد بود .

ماده 54 (الحاقي 15/6/1385) - بخشدار موظف است پس از وصول نظريه هيأت نظارت بخش مبني بر تأييد يا رد تصميمات هيأت اجرايي بخش درخصوص رد صلاحيت داوطلبان و همچنين با رعايت تبصره ماده (53)  قانون، بلافاصله مراتب تأييد يا رد صلاحيت هر يك از داوطلبان را به طور كتبي به داوطلب تأييد يا رد صلاحيت شده ذيربط اعلام نمايد . (فرم هاي 25 و 26)

تبصره (الحاقي 15/6/1385)– داوطلبان رد صلاحيت شده ظرف 4 روز پس از دريافت نظريه هيأت اجرايي به استناد تبصره 1 ماده 50 قانون مي توانند ضمن درخواست دلايل رد صلاحيت خود شكايت خود را به هيأت نظارت شهرستان تسليم نمايند .

ماده 55- هيأت نظارت شهرستان موظف است ظرف مهلت مقرر در تبصره (3) ماده (50) قانون ، نظر خود درخصوص تأييد يا رد صلاحيت آن دسته از داوطلباني كه صلاحيتشان در هيأت اجرايي رد شده و شاكي بوده اند را با تنظيم صورتجلسه به ضميمه نامه رسمي به هيأت اجرايي بخش ارسال نمايد .

(فرم شماره 27)

تبصره 1 ⁽[11]⁾– چنانچه در مهلت مقرر هيچ گونه شكايتي از حوزه انتخابيه واصل نشد ، مراتب صورتجلسه و به همان نحو عمل خواهد شد .

تبصره 2 (الحاقي 15/6/1385) – رعايت قانون لزوم رسيدگي دقيق به شكايات داوطلبان رد صلاحيت شده در انتخابات مختلف مصوب 22/8/78 مجمع تشخيص مصلحت نظام درخصوص بررسي صلاحيت داوطلبان و ابلاغ مراتب رد صلاحيت به داوطلبان ذيربط الزامي است .

ماده 56- هيأت اجرايي بخش موظف است پس از وصول صورتجلسه رسيدگي به شكايات داوطلبان رد صلاحيت شده ، از هيأت نظارت شهرستان ، بلافاصله مراتب را به منظور انتشار آگهي اسامي نامزدهاي انتخاباتي به بخشدار اعلام نمايد .

ماده 57- بخشدار موظف است پس از وصول نظريه هيأت نظارت شهرستان ، آگهي اسامي نامزدهاي انتخاباتـي را حداكثر ظـرف سه روز تهـيه و هـشت روز قـبل از روز اخذرأي به منـظور اطـلاع اهـالي حوزه انتخابيه ، در حوزه مذكور منتشر نمايد . (فرم شماره 28)

ماده 58- در اجراي ماده (24) قانون ، نامزدهاي انتخاباتي در صورت تمايل به داشتن نماينده در محل شعبه ثبت نام و اخذرأي موظفند حداكثر تا سه روز قبل از روز اخذرأي اسامي و مشخصات و يك قطعه عكس نمايندگان خود را به هيأت اجرايي تسليم نمايند.

ماده 59- هيأت اجرايي موظف است براي نمايندگان نامزدهاي انتخاباتي ، معرفي نامه و يا كارت شناسايي صادر و به نامزد ذيربط تحويل نمايد .

ماده 60- شكايات و اعتراضات نمايندگان نامزدهاي انتخاباتي از طريق نامزدهاي مربوط جمع آوري و با امضاي وي به هيأتهاي اجرايي و نظارت بخش تسليم خواهد شد .

ماده 61- تداركات و تأمين احتياجات مورد تقاضاي هر يك از نمايندگان نامزدها به عهده نامزد معرفي كننده خواهد بود .

                                                                               فصل پنجم – تبليغات^([12])

ماده 62- مدت فعاليت تبليغات انتخاباتي براي كليه نامزدها يكسان است و (8) روز قبل از روز اخذرأي آغاز مي گردد و تا (24) ساعت قبل از روز اخذرأي ادامه خواهد داشت .

ماده 63 (اصلاحي 15/6/1385) - در فعاليتهاي تبليغاتي انتخاباتي ، انجام امور ذيل ممنوع است و مرتكبين تحت پيگرد قانوني قرار مي گيرند .

1-     نوشتن و يا اظهار مطالب خلاف واقع .

2- ديوار نويسي ، راه اندازي كاروانهاي تبليغاتي و استفاده از بلندگوهاي سيار خارج از محل سخنراني و يا ستاد تبليغاتي انتخاباتي .

3- اعلام نظر شخصيتها در تأييد نامزدها با ذكر عنوان و مسئوليت آنان .

4- استفاده از صدا و سيما و ميز خطابه نماز جمعه يا هر وسيله ديگري كه جنبه رسمي و دولتي دارد .  

5- فعاليت انتخاباتي كارمندان در ساعات اداري .  

6- استفاده از وسايل و امكانات وزارتخانه ها و ادارات ، شركتهاي دولتي و مؤسسات وابسته به دولت و شهرداريها و شركت ها و سازمانهاي وابسته به آنها و نهادها و مؤسساتي كه از بودجه عمومي ( به هر ميزان ) استفاده مي كنند و همچنين در اختيار گذاشتن وسايل و امكانات مذكور .

7- فعاليت تبليغاتي مجريان و ناظران انتخابات براي نامزدهاي انتخاباتي در قلمرو مسئوليت خود .

8- الصاق هرگونه آثار تبليغاتي نامزدها بر روي علائم راهنمايي و رانندگي ، تابلوي بيمارستانها ، تابلوي مدارس و ساير مؤسسات آموزشي و تابلوهاي منصوبه در معابر عمومي توسط بخش دولتي و وابسته به دولت و همچنين تأسيسات عمومي و دولتي و صندوقهاي پست ، باجه هاي تلفن ، پستهاي برق و تلفن ، تابلوها و املاك بخش خصوصي ( مگر با رضايت مالكان يا متصرفان ) و هرگونه تابلوي راهنما ، مأمورين انتظامي در صورت مشاهده چنين مواردي متخلفان را جلب و به منظور تعقيب قانوني به مقامات قضايي تحويل مينمايند . بخشداريها موظف اند با استفاده از امكانات محلي نسبت به امحاي چنين اوراقي اقدام نمايند .

9- تبليغ عليه نامزدها و هرگونه هتك حرمت و حيثيت آنان .

10- پاره يا معدوم نمودن عكس و آثار تبليغاتي نامزدهاي انتخاباتي در مدت و زمان قانوني تبليغات كه در محلهاي مجاز الصاق شده و يا نصب شده باشد .  

11- انجام هرگونه فعاليت تبليغاتي تحت عنوان داوطلبي خارج از مهلت قانوني تبليغات .

تبصره 1- درجات تحصيلي و سوابق خدمات و فعاليتهاي مورد ادعا در آثار تبليغاتي بايد مستند به مداركي باشد كه در صورت نياز هيأت اجرايي ، ارايه آنها امكان پذير باشد .

تبصره 2- استفاده از امكانات تبليغي مؤسساتي كه به نحوي از بودجه عمومي استفاده مي كنند ولي با رعايت ضوابط و انعقاد قرارداد و اخذ وجه از اشخاص حقيقي و حقوقي براي آنها كارهاي تبليغاتي انجام ميدهند ( مثل نشريات وابسته به دولت ) ، در تبليغات انتخاباتي بلامانع است .

تبصره 3 (الحاقي 15/6/1385) - استفاده از اماكن دولتي و عمومي مشروط به اخذ مجوز از مقامات ذي صلاح و پرداخت هزينه برابر براي تمامي نامزدها و طرفداران آنان بلامانع است .

تبصره 4 (الحاقي 15/6/1385) –بخشداريها مي توانند با استفاده از امكانات محلي ، محلهاي مناسبي اعم از ثابت يا سيار براي الصاق يا ارائه آثار تبليغاتي نامزدها تعيين نمايند و در صورت لزوم هزينه لازم را از آنان اخذ كنند .

تبصره 5 (الحاقي 15/6/1385) -  استفاده از هرگونه آثار تبليغاتي نامزدها و طرفداران آنان اعم از كاغذي ، پارچه اي ، مقوايي ، فلزي و يا هر جنس ديگر با ابعاد بيشتر70 ×100 سانتي متر ممنوع است .

تبصره 6  (الحاقي 15/6/1385) -شركت پست در چارچوب اساسنامه خود فقط مي تواند در امر توزيع آثار تبليغاتي نامزدها اقدام نمايد .

ماده 64 (اصلاحي 15/6/1385) - مطبوعات و نشريات حق ندارند آگهي يا مطالبي عليه نامزدهاي انتخاباتي درج نمايند و يا مطلبي بنويسند كه دال بر انصراف گروه يا اشخاصي از نامزدهاي معين باشد ، در اين صورت نامزدها حق دارند پاسخ خود را به نشريه مزبور بدهند و آن نشريه طبق قانون مطبوعات مكلف به چاپ فوري آن در مهلت مجاز تبليغات مي باشد .

تبصره (الحاقي 15/6/1385) –مطبوعات و نشريات در انتشار هرگونه مطلب درخصوص نامزدها مكلفند به نحوي اقدام نمايند كه فرصت پاسخگويي براي نامزد در مهلت مجاز تبليغاتي فراهم باشد .

ماده 65- انتشار اعلام نظر شخصيتها ( بدون ذكر عنوان مسئوليت آنان ) ، مجامع ، احزاب و گروههاي مجاز ، در تأييد نامزد انتخاباتي بايد مستند به مدرك كتبي و امضا شده مربوط به تأييد و حمايت باشد و در صورت درخواست هيأت اجرايي ، نامزد انتخاباتي مكلف به ارايه اين مستندات و مدارك باشد .

ماده 66- همزمان با آغاز كار ستاد تبليغات انتخاباتي نامزدها ،نشاني و محل ستاد و نام مسئول آن كتباً و با امضاي نامزد انتخاباتي مربوط ، به آگاهي هيأت اجرايي حوزه انتخابيه برسد .

تبصره (الحاقي 15/6/1385) – ستاد تبليغات انتخاباتي ، مركزي است كه فعاليتهاي تبليغاتي نامزدها و طرفداران آنان مندرج در مواد فصل پنجم اين آيين نامه در آن ساماندهي و انجام پذيرد . هر داوطلب تنها    مي تواند يك ستاد تبليغاتي داير نمايد .

ماده 67- هرگونه عكس و آثار تبليغاتي نامزدهاي انتخاباتي كه در محل شعبه ثبت نام و اخذرأي وجود دارد بايد قبل از اخذرأي ، توسط اعضاي شعبه امحا شود.

فصل ششم – برنامه روز اخذرأي و شمارش و قرائت آراء و اعلام نتيجه اخذرأي^([13])

ماده 68 (اصلاحي 15/6/1385) -  اعضاي شعبه ثبت نام و اخذرأي حداقل يك ساعت قبل از وقت مقرر در محل شعبه حاضر ميشوند . ابتدا به استناد تبصره (2) ذيل ماده (40) قانون ، نسبت به انتخاب هيأت رئيسه و منشي ها اقدام و مراتب را در صورتجلسه درج مي نمايند ، سپس صندوق اخذرأي را در حضور نماينده بخشدار و ناظر بر انتخابات ( در صورت حضور) باز مي كنند و پس از حصول اطمينان از خالي بودن صندوق ، آن را لفاف ، با لاك و مهر (پلمب) شعبه ثبت نام و اخذرأي لاك و مهر ( پلمب) مي نمايند و پس از امضاء و تأييد مراتب فوق در صورتجلسه ، برنامه اخذرأي و قرائت آراء را در (6) مرحله به شرح زير انجام مي دهند : (فرم شماره 29)

الف – مرحله مراجعه رأي دهندگان

ب – مرحله كنترل

ج – مرحله ثبت نام

د – مرحله اخذرأي

ﻫ - مرحله قرائت و شمارش آراء

و – مرحله تنظيم و تكميل صورتجلسه

الف – مرحله مراجعه رأي دهندگان

1- اعضاي شعبه بايد ترتيبي اتخاذ نمايند كه رأي دهندگان از يك سمت وارد محل شعبه شوند و پس از دادن رأي از سمت ديگر خارج شوند .

2- مأمورين انتظامي موظفند طبق دستور نماينده بخشدار يا رئيس شعبه ثبت نام و اخذرأي از ازدحام در داخل محوطه اخذرأي ممانعت نمايند تا اخذرأي در كمال آرامش انجام پذيرد .

3- رأي دهندگان با در دست داشتن عين شناسنامه خود در محل شعبه ثبت نام و اخذرأي حضور مي يابند و به ترتيب به منظور ثبت نام و دادن رأي وارد محوطه اخذرأي مي شوند .

ب – مرحله كنترل

كنترل در سه مرحله انجام مي شود :

1- كنترل شناسنامه : رئيس شعبه يا هر يك از سه منشي شعبه ثبت نام و اخذرأي با ملاحظه شناسنامه رأي دهنده موارد زير را مورد توجه قرار مي دهند :

الف – شناسنامه به مهر شعب ديگر ممهور نشده باشد .

ب – شناسنامه متعلق به شخص مراجعه كننده بوده و صاحب آن در روز اخذرأي حداقل (18) ^([14]) سال تمام سن داشته باشد .

2- رئيس شعبه و يا هر يك از سه منشي انگشت سبابه دست راست رأي دهنده را كنترل مي نمايد تا آلوده به رنگ جوهر استامپ ، كه نشانه دادن رأي در شعبه ديگر است ، نباشد .

            در صورتي كه مراجعه كننده داراي شناسنامه اي باشد كه ممهور به مهر انتخابات در روز اخذرأي است و دلالت بر دادن رأي در شعبه ديگري نمايد و يا در انگشت سبابه او اثر جوهر استامپ شعبه اخذرأي ديگري مشاهده شود ، از وي رأي گيري نخواهد شد .

3- كنترل شرط احراز توطن :

به استناد بند (3) ماده (25) قانون و تبصره ذيل آن ، اعضاي شعبه ثبت نام و اخذرأي به روشهاي مقتضي كنترل مي نمايند كه شخص رأي دهنده و يا افراد تحت تكفل وي ( همسر و فرزندان ) حداقل يك سال متوالي متصل به زمان اخذرأي در محل سكونت داشته باشد .

ج – مرحله ثبت نام

1- پس از انجام مرحله كنترل و حصول اطمينان از اينكه شناسنامه متعلق به مراجعه كننده است و واجد شرايط رأي دادن مي باشد ، يك نفر از منشي ها نسبت به ثبت مشخصات وي براساس مندرجات شناسنامه بر روي برگ تعرفه اقدام و پس از اخذ اثر انگشت رأي دهنده روي برگ تعرفه ، آن را با قيد تاريخ با مهر انتخابات ممهور و امضا مي نمايد .

2- متصدي ثبت نام ، شناسنامه رأي دهنده را نيز به مهر انتخابات ممهور و به وي تحويل مي نمايد .

د – مرحله اخذرأي

1- پس از ثبت نام از رأي دهنده ، متصدي ثبت نام برگ رأي را بعد از ممهور نمودن به مهر انتخابات از محل نقطه چين از تعرفه انتخاباتي جدا مي كند و به رأي دهنده تسليم مي نمايد تا رأي دهنده اسم نامزد يا نامزدهاي مورد نظر خود را حداكثر به تعداد اعضاي اصلي شورا بر روي آن بنويسد ، تا كند داخل صندوق بياندازد و از درب خروجي شعبه خارج شود .

            بديهي است تعرفه هاي انتخاباتي در محل شعبه باقي مي ماند و بايد در نگهداري و حفاظت آنها دقت و مراقبت كامل به عمل آيد .

2- نماينده بخشدار و اعضاي شعبه ثبت نام و اخذرأي بايد ترتيبي اتخاذ نمايند كه رأي نويسي مخفي باشد و به صورت كاملاً آزاد و بدون اعمال نفوذ شخص ديگري انجام پذيرد و هيچ يك از اعضاي شعبه و نماينده بخشدار و مأمورين انتظامي و نماينده هيأت نظارت و اصولاً كليه افرادي كه به هر شكل در شعبه وظيفه اي بر عهده دارند حق نوشتن رأي براي اشخاص را ندارند .

            در صورتي كه براي نوشتن رأي نياز به فرد ديگري باشد ، رأي دهنده بايستي از وجود افراد خارج از شعبه كه مورد اعتماد وي هستند ، استفاده نمايد و اعضاي شعبه نيز كنترل نمايند تا عمل خلاف قانون انجام نگيرد .

3- نماينده هيأت نظارت حق دخالت در امور اجرايي انتخابات را ندارد و در صورت مشاهده ارتكاب به تخلف مندرج در ماده (67) قانون موظف است مراتب را به اعضاي شعبه و نماينده بخشدار تذكر دهد و آنان ضمن بررسي موضوع بايد فرد يا افراد خاطي را توسط مأمورين انتظامي حاضر در شعبه جلب و مراتب را صورتجلسه نمايند و همراه خاطي تحويل مقامهاي قضايي دهند .

ﻫ - مرحله قرائت و شمارش آراء

اعضاي شعبه پس از انقضاي مدت اخذرأي در صورت حصول اطمينان از اينكه كليه               مراجعه كنندگان رأي خود را در صندوقهاي رأي انداخته اند و ديگر كسي براي دادن رأي در محل شعبه حضور ندارد ، بلافاصله پس از شمارش تعرفه ها و ثبت تعداد آن در صورتجلسه با حضور نماينده بخشدار و نماينده هيأت نظارت ، شمارش و قرائت آراء را به ترتيب زير آغاز مي نمايند :

1- ابتدا رئيس يا نايب رئيس شعبه اخذرأي با همكاري يكي از منشي ها لاك و مهر ( پلمپ ) صندوق اخذرأي را باز و تعداد برگهاي داخل صندوق را بدون اينكه قرائت شود شمارش مي كنند و پس از تطبيق تعداد آنها با تعداد برگهاي تعرفه به يكي از دو حالت زير عمل مي نمايند :

الف – چنانچه تعداد اوراق رأي داخل صندوق بيشتر از تعداد تعرفه ها باشد براساس بند ‹‹ج›› ماده (20) قانون ، به تعداد اضافي ابتدا از اوراق غير چاپي و متفرقه و سپس از مجموع برگهاي رأي ، بدون اينكه خوانده شود ، بر مي دارند و جمله ‹‹ باطل شد ›› را در پشت آن قيد و تعداد آن را در صورتجلسه اخذرأي نيز درج و در پايان ضميمه صورتجلسه مي نمايند .

ب – در صورتي كه تعداد اوراق رأي داخل صندوق مساوي يا كمتر از تعداد تعرفه ها باشد ، اقدام خاصي صورت نمي گيرد و فقط مراتب در صورتجلسه درج مي شود .

2- پس از اينكه شمارش آراء به ترتيب ياد شده انجام شد ، قرائت آراء با رعايت مواد (19) ، (20) ، (21) ، (22) و (23) قانون و بندها و تبصره هاي ذيل آنها انجام خواهد شد .

و – مرحله تنظيم صورتجلسه

پس از خاتمه شمارش و قرائت آراء ، صورتجلسه اخذرأي شعبه در پنج نسخه تنظيم و سپس تعداد رأي هر يك از نامزدها در صورتجلسه قيد مي شود . پس از انجام اين كار ، صورتجلسه به امضاي نماينده بخشدار و اعضاي شعبه اخذرأي و نماينده هيأت نظارت مي رسد و بلافاصله كليه اوراق و مدارك انتخاباتي و يك نسخه از صورت جلسه تنظيمي داخل صندوق رأي قرار داده مي شوند و پس از لاك و مهر( پلمب) شدن صندوق يا صندوقها ، اعضاي شعبه اخذرأي به اتفاق نماينده بخشدار و به همراه نماينده هيأت نظارت و مأمورين محافظ صندوق ، صندوق يا صندوقهاي رأي را همراه با يك نسخه از صورتجلسه نتايج آراي شعبه و ساير مدارك رسماً تحويل هيأت اجرايي مي دهند . از سه نسخه باقي مانده صورتجلسه نتايج آراء ، يك نسخه تحويل نماينده هيأت نظارت ، يك نسخه تحويل نماينده بخشدار و يك نسخه نيز تحويل رئيس شعبه مي شود . اگر در روز اخذ رأي مسائل و مشكلاتي پديد آيد بايد در قسمت انتهاي صورتجلسه نوشته شود و به امضاي اعضاي شعبه ، نماينده بخشدار و نماينده هيأت نظارت بخش برسد . (فرم شماره 29)

تبصره 1 (الحاقي 15/6/1385) – چنانچه صندوق اخذرأي به گونه اي ساخته شده باشد كه نيازي به لفاف نداشته باشد پس از بستن آن فقط محل يا محلهاي تعيين شده بر روي صندوق ، در مراحل مختلف برنامه اخذرأي با مهر انتخابات لاك و مهر ( پلمب ) خواهد شد .

تبصره 2 (الحاقي 15/6/1385) – در اجراي ماده (66) قانون در صورت اعزام بازرس يا بازرسان ثابت وزارت كشور به شعب ثبت نام و اخذرأي ، آنان موظف اند در كليه مراحل برنامه روز اخذرأي و قرائت و شمارش آراء و اعلام نتايج و تنظيم صورت جلسه حضور يافته و تمامي نسخ صورت جلسه شعبه را امضا كنند .

ماده 69- هيأت اجرايي پس از دريافت صندوق يا صندوقهاي محتوي آراء و مدارك و صورتجلسات شعب ثبت نام و اخذرأي حوزه انتخابيه ، در حضور اعضاي هيأت نظارت بخش نسبت به تنظيم صورت جلسه نتيجه اخذرأي در حوزه انتخابيه اقدام مي نمايد و يك نسخه از صورتجلسه را براي انتشار آگهي نتيجه انتخابات به بخشدار تحويل مي دهد . (فرم شماره 30)

ماده 70- بخشدار موظف است بلافاصله پس از دريافت صورتجلسه نتيجه اخذرأي از هيأت اجرايي بخش نسبت به تنظيم آگهي نتيجه انتخابات و انتشار آن در حوزه انتخابيه اقدام نمايد . (فرم شماره 31)

فصل هفتم – بررسي شكايات

ماده 71- به استناد ماده (52) قانون ، هيأتهاي اجرايي موظفند از تاريخ اعلام نهايي صلاحيت داوطلبان تا دو روز پس از اعلام نتيجه اخذرأي انتخابات ، شكايات واصله را بپذيرند و ظرف پنج روز به آنها رسيدگي نمايند . بنابراين چنانچه در مهلت ياد شده شكايتي از حوزه انتخابيه به هيأت اجرايي بخش واصل شود ، هيأت مذكور موظف است حداكثر ظرف پنج روز پس از وصول هر شكايت در جلسه مشترك با هيأت نظارت بخش به آن رسيدگي و مراتب را صورتجلسه نمايند . (فرم شماره 32)

تبصره 1- شكاياتي قابل طرح و بررسي مي باشد كه نام و نام خانوادگي ، نام پدر ، آدرس محل كار يا سكونت شاكي كه هويت وي را آشكار مي نمايد ، دارا باشند .

تبصره 2- هيأت اجرايي پس از پايان مهلت دريافت و رسيدگي به شكايات چنانچه هيچ گونه شكايتي از انتخابات دريافت ننموده باشد ، مراتب عدم وصول شكايت را نيز صورتجلسه مي نمايد . (فرم شماره 33)

ماده 72- هيأت اجرايي موظف است پس از اتمام مهلت رسيدگي به شكايات ، بلافاصله با توجه به شكايات دريافتي و بررسي چگونگي برگزاري انتخابات ، نظر خود در مورد چگونگي برگزاري و پيشنهاد تأييد يا ابطال انتخابات حوزه انتخابيه را طي صورتجلسه اي به هيأت نظارت بخش اعلام نمايد .

(فرم هاي شماره 34، 35، 36، 37 و 38)

تبصره 1- چنانچه بررسي شكايات منجر به ابطال آراي شعبه يا شعبي از حوزه انتخابيه شود ( اعم از آن كه در سرنوشت انتخابات مؤثر باشد و يا نباشد ) هيأت اجرايي بخش موظف است آراي باطل شده را در نتايج قبلي دخالت داده و نتيجه جديد به دست آمده از آن را در صورتجلسه مذكور منظور نمايد .

تبصره 2- پيشنهاد ابطال كل انتخابات يا آراي شعبه يا تعدادي از شعب مي بايد مستدل و براساس مواد قانون باشد .

ماده 73- هيأت نظارت بخش موظف است حداكثر ظرف پنج روز از وصول نظريه هيأت اجرايي بخش درخصوص برگزاري انتخابات به شرح زير اقدام نمايد :

الف – چنانچه نظر بر تأييد صحت برگزاري انتخابات داشته باشد مراتب را صورتجلسه و يك نسخه آن را به بخشداري و يك نسخه را براي اطلاع ، به هيأت نظارت شهرستان ارسال مي نمايد .

ب – چنانچه نظر بر ابطال انتخابات يك يا چند شعبه اخذرأي داشته باشد ، مراتب را به صورتجلسه و يك نسخه آن را همراه با دلايل و مدارك مستند به منظور اخذ تصميم و اقدام بعدي به هيأت نظارت شهرستان و يك نسخه را براي اطلاع ، به بخشداري ارسال مي نمايد .

تبصره – از اين مرحله به بعد با توجه به دو وضعيت (الف) و (ب) ، اقدامات در دو مسير جداگانه ولي به صورت موازي و همزمان ادامه خواهد يافت .

ماده 74- اقدامات مربوط به بند (الف) ماده 73 :

1- بخشدار موظف است پس از وصول صورتجلسه هيأت نظارت بخش مبني بر تأييد صحت برگزاري انتخابات ، مراتب را از طريق انتشار آگهي ، به آگاهي اهالي حوزه انتخابيه برساند و يك نسخه از آگهي منتشر شده را براي هيأت نظارت شهرستان ارسال نمايد.(فرم هاي 39 و 40)

2- به استناد ماده 55 قانون ، چنانچه كسي به تأييد صحت برگزاري انتخابات معترض باشد ، حداكثر ظرف مدت 2 روز از انتشار آگهي مي تواند شكايت خود را به هيأت نظارت شهرستان اعلام نمايد .

3- هيأت نظارت شهرستان موظف است حداكثر ظرف (15) روز از وصول شكايت معترضان ، براساس ماده (55) و با رعايت ماده (57) و (59) قانون نتيجه قطعي و نهايي انتخابات حوزه انتخابيه را به بخشدار مربوط اعلام نمايد . چنانچه در پايان مهلت دريافت شكايت ، هيأت نظارت شهرستان شكايتي دريافت نكرد موظف است بلافاصله مراتب عدم وصول شكايت را هم براي اقدام بعدي به بخشدار اعلام نمايد .

4- بخشدار موظف است نظر نهايي هيأت نظارت شهرستان درخصوص تأييد يا عدم تأييد صحت برگزاري انتخابات را از طريق انتشار آگهي ، به آگاهي اهالي حوزه انتخابيه برساند .

ماده 75- اقدامات مربوط به بند (ب) ماده 73 :

1- هيأت نظارت شهرستان موظف است حداكثر ظرف پنج روز از وصول صورتجلسه هيأت نظارت بخش مبني بر پيشنهاد ابطال انتخابات ، موضوع را بررسي و نتيجه را صورتجلسه نمايد چنانچه نتيجه بررسيها حاكي از تأييد صحت برگزاري انتخابات با همان نتيجه قبلي باشد ، مراتب را بلافاصله از طريق هيأت نظارت بخش به بخشدار اعلام مي نمايد . در غير اين صورت چنانچه نظر به ابطال و يا تغيير سرنوشت انتخابات باشد ، صورتجلسه تنظيم شده را به منظور اظهارنظر نهايي به هيأت نظارت استان ارسال مي دارد .

2- بخشدار موظف است پس از وصول نظريه هيأت نظارت شهرستان مبني بر تأييد صحت برگزاري انتخابات كه نتيجه قطعي و نهايي انتخابات محسوب مي شود ، مراتب را از طريق انتشار آگهي به آگاهي اهالي حوزه انتخابيه برساند.(فرم شماره 41)

3- هيأت نظارت استان موظف است حداكثر ظرف (5) روز از وصول نظريه هيأت نظارت شهرستان درخصوص ابطال انتخابات و يا تغيير سرنوشت آن ، نظر نهايي خود مبني بر تأييد يا عدم تأييد صحت برگزاري انتخابات و يا تغيير نتيجه اعلام شده قبلي را طي صورتجلسه اي به هيأت نظارت شهرستان اعلام نمايد .

4- هيأت نظارت شهرستان موظف است بلافاصله پس از وصول صورتجلسه نظريه هيأت نظارت استان ، مراتب را از طريق هيأت نظارت بخش به بخشدار اعلام نمايد .

5- بخشدار موظف است پس از وصول صورتجلسه نظريه هيأت نظارت استان نتيجه قطعي و نهايي انتخابات را از طريق انتشار آگهي ، به آگاهي اهالي حوزه انتخابيه برساند .(فرمهاي شماره 42 و 43)

ماده 76- هيأتهاي نظارت شهرستان و استان موظفند در كليه اقدامات خود همواره ماده (59) قانون را در نظر داشته باشند و آن را رعايت نمايند.

ماده 77- بخشدار موظف است پس از انتشار آگهي نتيجه قطعي و نهايي انتخابات حوزه هاي انتخابيه ، سه نسخه از هر يك از اين آگهي ها را به ستاد انتخابات فرمانداري ارسال نمايد ، يك نسخه از آنها به ستاد انتخابات كشور ، نسخه ديگر به ستاد انتخابات استان ارسال مي گردد و نسخه باقيمانده ، در بايگاني فرمانداري نگهداري خواهد شد . (فرمهاي شماره 44 و 45)

فصل هشتم – انتخابات شوراي اسلامي بخش

ماده 78- در اجراي ماده (5) و با رعايت ماده (6) ^{( [15]}) قانون ، هيأت اجرايي بخش موظف است براي يك يا چند روستا يك نفر را به عنوان نماينده خود به منظور شركت در جلسه شوراي اسلامي روستا ، جهت انتخاب نماينده براي عضويت در شوراي اسلامي بخش ، به بخشدار معرفي نمايد .

ماده 79- بخشدار موظف است نسبت به صدور حكم نمايندگان هيأت اجرايي اقدام و در صورت معرفي ناظر از طرف هيأت هاي نظارت نامبردگان را به محل مأموريت اعزام نمايد .

ماده 80- بخشدار موظف است قبل از اعزام نماينده هيأت اجرايي به روستاها ، تاريخ و ساعت تشكيل جلسه شوراي اسلامي روستا و موضوع عزيمت نماينده هيأت اجرايي را به شوراي ذيربط اعلام نمايد .

ماده 81- نمايندگان هيأتهاي اجرايي و نظارت موظفند در موعد مقرر در روستاي محل مأموريت حضور  يابند . پس از حضور حداقل سه نفر از اعضاي شورا ، جلسه رسميت مي يابد و سپس مدعوين يك نفر از اعضاي اصلي شورا را براي شركت در جلسه انتخاب اعضاي اصلي و علي البدل شوراي بخش انتخاب و مراتب را صورتجلسه و به امضاي حاضرين در جلسه مي رسانند . يك نسخه از صورتجلسه توسط نماينده هيأت اجرايي به هيأت مذكور تسليم مي شود .

ماده 82- هيأت اجرايي موظف پس از وصول صورتجلسات مبني بر معرفي نماينده از كليه شوراهاي واقع در محدوده بخش ، اسامي نمايندگان معرفي شده را به منظور دعوت از آنان به بخشدار اعلام نمايد .

ماده 83- بخشدار موظف است از نمايندگان منتخب شوراهاي اسلامي روستاهاي واقع در محدوده بخش ، با تعيين تاريخ و محل تشكيل جلسه ، دعوت به عمل آورد . پس از حضور حداقل دو سوم مدعوين جلسه رسميت مي يابد و سپس در حضور اعضاي هيأت اجرايي و نظارت بخش نمايندگان منتخب حاضر در جلسه پنج نفر را به عنوان عضو اصلي و سه نفر را به عنوان عضو علي البدل شوراي اسلامي بخش با رأي مخفي و اكثريت نسبي آراء انتخاب مي نمايند و مراتب صورتجلسه مي شود و يك نسخه از آن به منظور صدور آگهي به بخشدار تسليم مي شود. ^([16])

تبصره 1- در صورتي كه بخش بيش از پنج روستا نداشته باشد انتخابات شوراي اسلامي بخش برگزار نميشود و كليه نمايندگان معرفي شده از شوراهاي اسلامي روستاها به عضويت شوراي بخش در مي آيند . در اين خصوص صورتجلسه اي با حضور اعضاي هيأت نظارت ، توسط هيأت اجرايي بخش تنظيم ميشود و بخشدار موظف است پس از وصول آن ، مراتب را با صدور آگهي به اطلاع اهالي بخش برساند .

تبصره 2- در صورتي كه بخش كمتر از پنج روستا داشته باشد ، كليه نمايندگان معرفي شده از شوراهاي اسلامي روستاها به عضويت شوراي اسلامي بخش در مي آيند و سپس به منظور تأمين كسري اعضا تا پنج نفر ، از كليه اعضاي اصلي شوراهاي اسلامي روستاها توسط بخشدار دعوت به عمل مي آيد تا با حضور هيأتهاي اجرايي و نظارت بخش از بين خود بقيه اعضاي مورد نياز را انتخاب و مراتب را صورتجلسه نماينده ، بخشدار موظف است پس از وصول صورتجلسه مذكور ، اسامي اعضاي شوراي اسلامي بخش را با صدور آگهي به اطلاع اهالي بخش برساند .

تبصره 3- چنانچه به دليل كمبود تعداد روستاهاي يك بخش تأمين سه نفر عضو علي البدل شوراي بخش از ميان نمايندگان معرفي شده از سوي شوراهاي اسلامي روستاها ميسر نباشد ، بخشدار موظف است از كليه اعضاي اصلي شوراهاي اسلامي روستاها دعوت به عمل آورد تا با حضور هيأتهاي اجرايي و نظارت بخش از بين خود كسري اعضاي علي البدل شوراي بخش را با اكثريت نسبي آراء انتخاب و مراتب را صورتجلسه نمايند .

تبصره 4- بخشدار مي تواند تبصره هاي (2) و (3) اين ماده را به طور همزمان اجرا نمايد ، به اين ترتيب افرادي كه داراي بيشترين رأي هستند كسري اعضاي اصلي و افرادي كه به ترتيب رأي بعد از آنها قرار ميگيرند كسري اعضاي علي البدل را تأمين خواهند نمود .

فصل نهم – صدور كارت عضويت اعضاي شوراها و امحاي اوراق انتخاباتي

ماده 84- كارت عضويت اعضاي شوراهاي اسلامي روستا با امضاي بخشدار و مهر بخشداري و اعضاي شوراهاي اسلامي بخش با امضاي فرماندار و مهر فرماندار صادر مي شود .^([17])

تبصره 1- كارت عضويت فقط براي اعضاي اصلي شورا صادر مي شود .

تبصره 2- براي آن عده از اعضاي شوراهاي اسلامي روستا كه به عضويت شوراي اسلامي بخش نيز درآمده اند علاوه بر كارت عضويت شوراي اسلامي روستا ، كارت عضويت شوراي اسلامي بخش نيز صادر مي شود .

ماده 85- بخشدار موظف است پس از وصول دستور امحاي آراء و اوراق انتخابات شوراهاي اسلامي كشوري از ستاد انتخابات كشور حتي الامكان ، با حضور اعضاي هيأت اجرايي و هيأت نظارت ، نسبت به امحاي اوراق تعرفه و برگهاي رأي مصرف شده حوزه انتخابيه ، در صورتي كه كارت عضويت اعضاي آن صادر شده باشد ، به نحو مقتضي اقدام و مراتب را صورتجلسه و نتيجه را به ستاد انتخابات كشور ، استانداري و فرمانداري متبوع اعلام نمايد . (فرم هاي شماره 46، 47 و48)

ماده 86- دستورالعمل اجرايي و فرمهاي مربوط به آيين نامه پس از تصويب وزير كشور قابل اجرا                مي باشد.

اين متن جانشين تصويبنامه شماره 120854/ت 17179 ﻫ مورخ 12/10/1375 مي شود و از تاريخ تصويب لازم الاجرا است .